Omgaan met stress: tips om te leren omgaan met stress

Ons druk maken over van alles in ons dagelijks leven. Wij mensen zijn er maar al te goed in. Stress, of beter gezegd, de mens is echter zeer complex. Er is namelijk geen boekje die vertelt hoe één manier voor iedereen geldt of werkt. Ieder mens is anders. Wat voor jou een stimulans is, kan voor de ander de emmer doen overlopen. Of het nu gaat om werk, persoonlijke relaties of andere verplichtingen, stress kan onze gezondheid en welzijn sterk beïnvloeden. Het is daarom belangrijk om te weten hoe je met stress om kunt gaan om te  voorkomen dat het verergert naar ongezonde niveaus. In deze blog deel ik inzichten over de veroorzakers van stress, gezonde en ongezonde stress en bied ik je vijf waardevolle tips om te leren omgaan met stress.

De veroorzakers van stress

Stress kan overal uit voortkomen. Elke mogelijke situatie kan voor iemand stressvol zijn. Of een situatie stressvol is, verschilt wel weer per persoon. Er zijn stressfactoren op werk, zoals tijdsdruk, een conflict met een collega of een presentatie. Maar je kunt ook denken aan financiële zorgen, relatieproblemen of persoonlijke verwachtingen. Het is belangrijk om de bronnen van stress te herkennen, zodat je weet hoe je ermee om kunt gaan. Soms kunnen simpele veranderingen in levensstijl of denkpatronen al aanzienlijke verlichting bieden.

Gezonde en ongezonde stress

Mensen zijn in staat zich druk te maken over het verleden en de toekomst, in tegenstelling tot dieren die alleen acute stress ervaren, zoals de bekende 'fight-flight response'. Het boek "Why Zebras Don't Get Ulcers" legt dit fenomeen helder uit. Sapolsky, de schrijver van het boek, stelt dat zebra's geen maagzweren krijgen, omdat ze alleen episodische (acute) stress kennen, zoals vluchten voor een leeuw. Adrenaline komt dan vrij, spieren spannen aan, hartslag stijgt; een fysiologische reactie die zeer belangrijk is voor overleving. Kortdurende blootstelling aan acute stress is dus niet schadelijk en kan zelfs adaptieve voordelen hebben. Het stelt mensen net als dieren in staat om snel en efficiënt te handelen in noodsituaties. Ook in minder levensbedreigende, maar wel uitdagende situaties kan acute stress handig zijn. Heb jij vanmiddag een presentatie? Dan kan deze lichte stress je alerter maken, door een verhoogde focus.

Mensen ervaren in tegenstelling tot dieren echter ook chronische stress, wat ernstige gevolgen voor de gezondheid kan hebben. Overmatige cortisol productie (een stresshormoon) tast het immuunsysteem aan, leidend tot lichamelijke klachten, slapeloosheid en geheugenproblemen. Chronische stress vermindert ook de gevoeligheid voor gelukshormonen. Stress heeft dus diepere gevolgen dan je in eerste instantie wellicht dacht! Ik zou het willen vergelijken met roken. Mensen blijven roken, omdat de gevaren niet direct aan de buitenkant zichtbaar zijn. Als roken meteen zichtbare uitslag zou veroorzaken, zouden meer mensen stoppen. Hetzelfde geldt voor stress. Waarom gaan we door tot onze batterij helemaal leeg is?

Leren omgaan met stress: 5 tips

Tip 1: Bewustwording en zelfreflectie

Het begint allemaal met reflectie, zodat bewustwording mogelijk is. Neem regelmatig de tijd om te reflecteren hoe het met je gaat. Identificeer de specifieke situaties die stress veroorzaken. Zelfreflectie stelt je in staat om (niet helpende) patronen te herkennen. Aan jou de taak om vervolgens te erkennen wat niet werkt voor jou, zodat je actie kunt ondernemen. Dit heet proactief werken aan je welzijn en is onderdeel van burn-out preventie. Wil je meer lezen over burn-out preventie? Lees dan dit artikel.

Tip 2: Beoefen ontspanningstechnieken

Omgaan met stress omvat vaak het vinden van effectieve ontspanningstechnieken. Denk aan mindfulness, meditatie of ademhalingsoefeningen. Dit kan helpen bij het verminderen van spanning en het bevorderen van een gevoel van rust en welzijn. Dat betekent overigens niet dat je elke dag 45 minuten naar een audio hoeft te luisteren. Je kan in stressvolle situaties ook gemakkelijk zelf kort wat ademhalingsoefeningen doen. Lees onderaan in dit artikel welke ademhalingsoefeningen je kunt doen!

Tip 3: Fysieke activiteiten

Regelmatige lichaamsbeweging is niet alleen goed voor je lichaam, maar ook voor je geest! Het stimuleert de productie van endorfines, die dienen als natuurlijke stress verlichters. Zelfs korte wandelingen of eenvoudige thuisoefeningen kunnen een aanzienlijk verschil maken! Let er echter op dat je niet vlak voor het slapen aan heel intensieve lichaamsbeweging doet. Dit kan de lichaamstemperatuur verhogen, wat het inslapen kan bemoeilijken. Lees meer over slaap en stress in dit artikel.

Tip 4: Effectief time management

Soms kan stress ontstaan door een overweldigend gevoel van te veel te doen in te weinig tijd. Het ontwikkelen van vaardigheden op het gebied van time management kan helpen bij het verminderen van de druk. Prioriteer taken en leer om nee te zeggen wanneer dat nodig is. Prioriteiten stellen begint met een helder begrip van je doelen. Maak een lijst van taken op basis van hun bijdrage aan deze doelen en focus op de belangrijkste. Leer comfortabel te zijn met je eigen grenzen en wees duidelijk over wat je kunt aannemen zonder je eigen welzijn te schaden. Je kunt simpelweg aangeven dat je momenteel geen ruimte hebt voor extra taken.

Tip 5: Zoek sociale steun

Het delen van gevoelens en zorgen met vrienden, familie of collega's kan een belangrijke rol spelen bij stressbeheersing. Sociale steun kan niet alleen emotionele verlichting bieden, maar ook praktische hulp en verschillende perspectieven op problemen. Je hoeft echt niet alles alleen te doen!

In conclusie is hoe we omgaan met stress een proces dat zelfbewustzijn en actie vereist. Door deze tips toe te passen en bewust te werken aan stressbeheersing, kun je een positieve invloed uitoefenen op zowel je fysieke als mentale welzijn. Neem de controle terug over je stressniveaus!